“Mày là đàn ông sao lại đi xách rác thế này?” – Đó là lời các bà, các cô ở chợ dành cho Danh và Huy – hai chàng thanh niên yêu thích môi trường và quyết tâm thu cho đủ rác hữu cơ mỗi ngày về để nuôi sâu canxi (ấu trùng ruồi lính đen) tại xã An Phú, thành phố Tuy Hoà, tỉnh Phú Yên.
Sâu canxi là cách gọi khác của ấu trùng ruồi lính đen. Trong chu kì 25-30 ngày ở dạng ấu trùng, loại sâu này tiêu thụ rất nhiều rác hữu cơ, sau đó đùn chất thải thành phân bón rất tốt cho cây trồng. Sâu không kén đồ ăn, có thể ăn thức ăn thừa, đồ ăn mặn, rau, củ, quả thừa,… nhưng không ăn được xương cá, lá khô, rễ cây, thực vật sống,… Từ sâu canxi có thể thu được 4 sản phẩm từ sâu canxi: sâu nguyên con được dùng trong chăn nuôi, phân sâu thải ra làm phân bón trong nông nghiệp (được các vườn quất rất ưa chuộng), kén sâu đen làm nhà cho yến, sâu nếu thuỷ phân sinh học và ủ kị khí sẽ ra thành dịch để làm phân bón.
Mô hình đã được Danh và Huy cùng nhau thai nghén, triển khai và duy trì trong suốt hơn 2 năm. Hàng ngày, hai người chia nhau đi thu rác ở chợ. Đôi khi, hai người mua cả bã đậu và bã bia để sâu có đủ đồ ăn và chất lượng phân bón tốt hơn. Các bà, các cô đã quen với việc gom lại rác hữu cơ của quầy mình, chờ hai chàng trai qua lấy. Thế nhưng, vì nhân lực quá ít, không thể tìm thêm người đồng hành, hai chàng trai phải ngậm ngùi thu hẹp dần mô hình vì không đủ nhân lực duy trì công việc thu gom và nuôi sâu số lượng lớn.
Hiện tại, mô hình có 5 ô nuôi ấu trùng, mỗi ô có diện tích 1m2x0,8m, xây bằng gạch và có mái che để bảo vệ sâu. 4 ô nuôi ấu trùng có thể tiêu thụ được rác một ngày thu được ở chợ An Phú (100 kg rác hữu cơ/ngày). (Chợ Tuy Hoà mỗi ngày thải ra 2 tấn rác, hiện tại có 126 chợ lớn trên địa bàn tỉnh). Anh Huy trăn trở: Làm mô hình này hai tụi em bỏ sức, bỏ tiền ra, nhưng không lãi được mấy. Chỉ mong có người cùng đồng hành, hỗ trợ để mô hình tiếp tục được.
Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường, mối năm tỉnh phải bỏ hàng tỉ đồng để bù tiền rác. Vì thế, mô hình này là một giải pháp rất tiềm năng để phân huỷ nhanh lượng rác hữu cơ – vốn là loại rác chiếm phần lớn khi thải ra môi trường.
